चार महिनाको उमेरसम्म, तपाईं र तपाईंको बच्चा दुवै सम्भवत: उचित नियमित तालिकासँग समायोजित हुनुहुनेछ। यो तालिकाले तपाईंको बच्चालाई सुरक्षित महसुस गर्नमा मद्दत गर्ने अनुमानयोग्यता उपलब्ध गराउनेछ। यस समयावधिमा, उहाँले स्पर्श, दृष्टि, सुनाई र अन्य भावहरूलाई थप उद्देश्यपूर्ण बनाउन विभिन्न चाल गतिविधिहरूसँग समन्वयन गर्न सिक्नुहुनेछ। उदाहरणको लागि, उहाँ अब खेलौना समात्न पुग्न, आफ्ना हातहरूले अन्वेषण गर्न वा त्यसलाई हल्लाएर आवाज सुन्न सक्षम हुनुहुन्छ।

यो अवधि उहाँ आफ्ना भावना, मन पर्ने र मन नपर्नेहरूलाई उत्कृष्ट रूपमा व्यक्त गर्न सक्षम हुने र अत्याधिक बारम्बार तिनीहरूको आवाज निकाल्न सुरु गर्ने समय पनि हो! उहाँ आफूले भेट्ने कुनै पनि व्यक्तिसँग एकदमै मिलनसार, मुस्कुराउन र खेल्न थाल्नुहुन्छ।

लगभग 6 महिनाको उमेरमा, तपाईंको बच्चाले तपाईं र उहाँलाई लगातार स्याहार गर्ने अन्य मानिसहरूको लागि बलियो प्राथमिकता देखाउन सुरु गर्नुहुनेछ। उहाँले तपाईंलाई अन्य व्यक्तिहरूबाट छुट्टाउन सक्दा, उहाँ अपरिचित व्यक्तिहरूसँग सावधान हुनुहुन्छ। यो "अपरिचित व्यक्तिलाई लिएर चिन्ता" हो। उहाँले आफूले संसारको बारेमा बुझ्न सक्ने एक सुरक्षित र सुरक्षात्मक आधार तपाईंको हो भन्ने कुरा सिक्नुहुनेछ। त्यसैले, यस समयावधिमा निरन्तर स्याहार गर्ने व्यक्ति महत्त्वपूर्ण हुन्छ।

सातौं महिनाको अन्त्यसम्म, तपाईंको बच्चा निम्न कार्यमा सक्षम हुनुहुनेछ:

चाल

• घोप्टो पर्दै उत्तानो पर्दै फेरि दोहोर्याउँदै घुम्ने
• घोप्टो परेर पल्टिदा आफ्नो टाउको र शरीरलाई हातहरूको मद्दतले उठाउन
• आफ्ना हातहरूको सहायताले बस्न वा केही समयको लागि आफ्ना पाखुराहरूलाई स्वतन्त्र राख्न पनि
• सिधा उम्भिएको बेलामा आफ्नो शरीरको पूरा तौल धान्न
• वस्तुहरूसम्म पुग्न र तिनीहरूलाई समात्न
• दुवै हातले समातेका वस्तुहरूको अन्वेषण गर्न
• वस्तुलाई एउटा हातदेखि अर्को हातसम्म स्थानान्तर गर्ने
• औैंलाहरूको मद्दतले साना वस्तुहरू जम्मा गर्न र तिनीहरूलाई औंलाहरू र औंठाले एकसाथ उठाउने
• आफ्नो खुट्टासँग खेल्न र तिनीहरूलाई आफ्नो मुखमा पनि हाल्न

दृष्टि

• रङ्गिन छविहरूमा रुचि देखाउन
• टाढाबाट (कैयौं फिट टाढा) परिचित व्यक्तिहरूलाई सजिलै पहिचान गर्न
• द्रुत र सहज आँखाका गतिविधिहरूले वस्तुहरूलाई पछ्याउन
• उहाँको अगाडि 30-40 सेमि टाढा रहेका स-साना वस्तुहरू (उदाहरण, चोको बिड्स) लाई हेरिराख्न र पछ्याउन

श्रवण

• कोठामा आमाबुवाको आवाजको प्रतिक्रियामा टाउकोलाई सजिलैसँग घुमाउन
• कुनै पनि तर्फबाट हुने नरम आवाजको स्रोतको स्थान निर्धारित गर्न

भाषाको विकास

• उहाँलाई बोलाउने व्यक्तिप्रति प्रतिक्रिया जनाउन
• आवाजको भावनात्मक स्वरको बीचमा फरक छुट्याउन
• बा-बा, दा-दा जस्ता व्यञ्जनहरूका श्रृंखलाहरू बर्बराउन
• वस्यकद्वारा निकालिएका विभिन्न आवाजहरूको नक्कल गर्न

सामाजिक तथा भावनात्मक विकास

• आमा वा स्याहार गर्ने व्यक्तिको लागि बलियो प्राथमिकता देखाउन
• अपरिचित व्यक्तिलाई देखेर चिन्ता विकास गर्न सुरु गर्न
• ऐनामा आफ्नै छवि देखेर रुचि देखाउन

संज्ञानात्मक विकास

यी केही महिनामा, जानकारीलाई अवशोषित गर्ने बाहेक तपाईंको बच्चाले यसलाई दैनिक गतिविधिहरूमा लागू गर्न पनि सिक्नुहुन्छ। यस समयावधिमा, तपाईंको बच्चालाई प्राप्त हुने एक महत्त्वपूर्ण अवधारणा भनेको "कारण तथा प्रभाव" को सिद्धान्त हो। उहाँले खेलौनालाई हल्लाउँदा त्यसले आवाज निकाल्ने कुरा बुझ्न सुरु गर्नुहुन्छ। एकपटक उहाँले आफूले यी रोचक प्रतिक्रियाहरू निम्त्याउन सक्ने कुरा बुझिसकेपछि, उहाँले यस्तो गर्नको लागि अन्य तरिकाहरूमा परीक्षण गर्न जारी राख्नुहुनेछ।

अर्को महत्त्वपूर्ण अवधारणा भनेको "वस्तुहरूको स्थायित्व" को विकास हो। योभन्दा पहिला, तपाईंको बच्चाले आफूले देख्न सक्ने वस्तुहरूले मात्र विश्व समावेश भएको कुरा मान्नुभयो। तपाईंले कपडा मुनि खेलौना लुकाउँदा, उहाँले यो राम्रो छ र त्यसलाई हेर्नको लागि चिन्तित हुनुहुँदैन भनी सोच्नुभयो। अहिलेसम्म, उहाँले विश्व आफूले सोचेभन्दा थप स्थायी छ भनी पहिचान गर्न सुरु गर्नुहुन्छ। लुकाइएको खेलौना जस्तो भएपनि हराउँदैन। यो तपाईंसँगको सुरक्षित स्नेहको विकासको लागि महत्त्वपूर्ण आधार हो।

• खेलौनाहरू (उदाहरण, छिनछिन बाजा) र वस्तुहरू (उदाहरण, कुञ्जीहरू) बाट बारम्बार रूपमा आवाज निकाल्न आनन्द मान्ने
• "पिक-अ-बो" खेलेर आनन्द मान्ने
• आंशिक रूपमा लुकाइएका वस्तुहरू फेला पार्ने

शिशुको विकासलाई उत्तेजक बनाउने

तपाईंको बच्चाको लागि लगातार स्याहार गर्ने व्यक्ति हुनुहुन्छ भनी सुनिश्चित हुनुहोस्। उहाँलाई स्याहार गर्न मद्दत पुर्याउने मानिसहरूसँग छिट्टै परिचित गराउन उहाँको मिलनसार स्वाभावको फाइदा उठाउनुहोस्। यसले प्रमुख स्याहार-प्रदायकसँग सुरक्षित स्नेहको विकासलाई प्रोत्साहन गर्न सक्छ जसले गर्दा उहाँसँग वातावरणमा जान साहस गर्ने र यसको अन्वेषण गर्ने आत्मविश्वास हुन सक्छ।

यी केही महिनाभर तपाईंको बच्चाको स्वभाव थप स्पष्ट हुनेछ। हरेक बच्चा फरक हुने भएकाले, आफ्नो बच्चाको व्यवहारात्मक शैलीलाई बुझ्न आफ्नो समय लिनुहोस् र तपाईं दुवै जनालाई उपयुक्त हुने अन्तर्क्रिया गतिविधिहरू र ढाँचालाई विकसित गर्नुहोस्।

तपाईं के गर्न सक्नुहुन्छ:

• आफ्नो बच्चालाई दिनमा धेरै पटक विभिन्न तरीकाहरूले शारीरिक रूपमा सक्रिय रहन दिन; थप कुराहरू अझ राम्रो हुन्छ:
• उहाँलाई उठ्दा दिनभरमा कम्तीमा 30 मिनेटको लागि घोप्टो रहन दिन।
• उहाँ आफ्नो पेटको भरमा पल्टिने अवधिमा, उहाँलाई आकर्षक खेलौनाहरू देखाएर आफ्नो टाउको र छातीलाई उठाउन प्रोत्साहन गर्न।
• आफ्नो बच्चालाई सुरुवातमा आफूले वा पछाडि र छेउछेउमा सिरानीहरू राखेर सहायता गरेपछि विस्तारै सहायता गर्न छोडेर आफै बस्न र सन्तुलित हुन अभ्यास गर्नमा मद्दत गर्न
• आफ्नो बच्चालाई एकपटकमा 1 घण्टा भन्दा बढी समयको लागि स्ट्रोलर, अग्लो कुर्सी वा बेबी क्यारियरमा नराख्नुहोस्
• उहाँलाई रङ्गिन खेलौनाहरू पहुँच गर्न आकर्षक गराउनको लागि उहाँको अगाडि तिनीहरू राख्न
• दिनको अवधिमा उहाँसँग कुरा गर्न जारी राख्न। उहाँद्वारा बनाइएका अक्षरहरूलाई दोहोर्याउन र उहाँलाई तपाईंका आवाजहरूको नक्कल गर्न प्रोत्साहन गर्न
• आफ्नो बच्चाको लागि विभिन्न विद्युतीय सञ्जालमा स्क्रिन समय नगर्न

तपाईंले छनोट गर्नसक्ने खेलौनाहरू:

• बच्चालाई आफ्ना हातहरूले चलाउन प्रोत्साहन गर्ने खालको आवाज निकाल्ने विभिन्न बनावट र रङहरूका छिनछिन बाजा र खेलौनाहरू
• बच्चाहरूका लागि नफुट्ने ऐना
• तपाईं र बच्चाले एकसाथ हेर्न मिल्ने रङ्गिन तस्विर वा पुस्तकहरू

माथिको जानकारीले तपाईंलाई आफ्नो बच्चा बढ्दै गर्दा अपेक्षित गर्न सकिने परिवर्तनहरूको सामान्य उपाय मात्र दिन्छ। हरेक बच्चा अद्वितिय हुन्छन् र विकासको गतिमा हुने व्यापक भिन्नताहरू प्राय: सामान्य हुन्छन्। तपाईंको बच्चाले केही फरक समय लिनुहुन्छ वा कुनै चरणमा आएर निश्चित क्षमताहरू प्राप्त गर्न असफल हुनुहुन्छ भने नआत्तिनुहोस्। यसले थप ध्यानाकर्षणको आवश्यकतातर्फ मात्र संकेत गरेको हुनसक्छ।

यस अवधिको अन्त्यसम्म, तपाईंको बच्चालाई निम्नअवस्था देखिएमा, चिकित्सक वा नर्सहरूसँग छलफल गर्नुहोस्

• त्यति धेरै नचल्ने वा असन्तुलित रूपमा चल्ने
• आफ्ना हातहरूको सहायतामा राम्रोसँग नबस्ने
• उठाएको बेलामा खुट्टाका केही तौल नधान्ने
• वस्तुहरूसम्म नपुग्ने र तिनीहरूलाई नसमात्ने
• नजिकैका वा टाढाका वस्तुहरूलाई आँखाले नपछ्याउने
• एउटा वा दुईवटा आँखा लगातार भित्र वा बाहिर गर्ने (अर्थात स्कृन्टिङ)
• बोलाउँदा प्रतिक्रिया नजनाउने
• आवाजको स्रोत कहाँबाट आइरहेको छ भनि पत्ता लगाउन टाउको नघुमाउने
• स्पष्ट रूपमा नबोल्ने

तपाईंसँग कुनै पनि चिन्ता वा जिज्ञासा छ भने, कुनै पनि मातृ तथा शिशु स्वास्थ्य केन्द्रहरू (MCHC) का नर्स र चिकित्सकहरू वा आफ्नो पारिवारिक चिकित्सक/बाल विशेषज्ञसँग छलफल गर्नुहोस्।

हामीसँग गर्भवती आमाबुवा, शिशु र प्रिस्कूल बालबालिकाका लागि "सुखद पालन-पोषण!" कार्यशालाहरूका श्रृंखला र पुस्तिकाहरू छन्। कृपया जानकारीको लागि हाम्रो स्वास्थ्य स्याहार कर्मचारीलाई सम्पर्क गर्नुहोस्।