गर्भावस्थाको प्रारम्भिक समयमा स-साना बिमारीहरू र तिनीहरूको व्यवस्थापन
(08/2018 मा संशोधन गरिएको विषयवस्तु)
गर्भावस्थाको अवधिमा एस्ट्रोजेन, प्रोजेस्टेरोन र प्रोल्याक्टिनलगायत हर्मोनहरू द्रुत गतिमा बढ्छन्। यसले बच्चाको वृद्धिको लागि गर्भलाई उचित वातावरणमा परिवर्तन गर्छ। र समान समयमा, यसले आमाको लागि असहज महसुस गराउन सक्छ। यीमध्ये धेरैजसो परिवर्तनहरू सामान्य हुन्।
- गर्भावस्थामा धेरैजसो स-साना बिमारीहरू डेलिभरीपछि स्वाभाविक रूपमा हराउनेछ। यसकारण, तपाईंलाई धेरै चिन्ता लिनुपर्दैन।
- जडीबुटी र औषधिहरू प्लेसेन्टामार्फत भ्रूण सञ्चारमा प्रविष्ट गर्न सक्ने भएको हुँदा यिनीहरू विशेषगरी गर्भावस्थाको प्रारम्भिक समयमा लिनुहुँदैन। केही औषधिहरूले भ्रूणमा विषाक्त वा टेराटोजेनिक प्रभाव पार्ने प्रयास गर्छ। कुनै पनि औषधि लिनुअघि सधैँ चिकित्सकको सुझाव-सल्लाह लिनुपर्छ।
- अरोमाथेरापिको लागि केही आवश्यक तेल गर्भावस्थाको अवधिमा सुरक्षित नहुन सक्छ। कृपया अरोमाथेरापिको प्रयोग गर्नु अघि स्वास्थ्य स्याहार पेशेवरको परामर्श लिनुहोस्।
वाकवाकी लाग्ने र गर्भावस्थाको प्रारम्भमा हुने बिमारी
- गर्भावस्थाको प्रारम्भिक हप्तामा वाकवाकी लाग्नु एकदमै सामान्य कुरा हो। तपाईंको आहार सम्बन्धी बानीलाई समायोजन गर्नाले असहजता कम गर्न मद्दत पुर्याउन सक्छ।
- बहु गर्भधारण, मोलार गर्भावस्था र थाइरोटोक्सिकोसिस जस्ता केही गर्भावस्थाका जटिलता र चिकित्सा रोगहरूले गम्भीर वान्ता हुन सक्छ।
- गम्भीर वान्ता भएमा डिहाइड्रेशन र इलेक्ट्रोलाइट असन्तुलन हुन सक्छ। कृपया तपाईंलाई निम्न लक्षणहरू देखिँदा तुरून्तै चिकित्सा स्याहार खोज्नुहोस्:
- 24 घण्टामा कुनै खाना खान नसक्ने
- तौल घट्ने
- पिसाव जम्मा हुने वा 8 घण्टासम्म पिसाव नआउने
- गम्भीर असहजता, कमजोरी, चक्कर लाग्ने, भ्रमित हुने वा फिट हुने
- नराम्रोसँग पेट दुख्ने, ज्वरो आउने, रगत वान्ता हुने
सुझावहरू
- सम्भव भएमा ब्रेड, बिस्कुट, कम-प्याट भएको खाना, प्रचुर मात्रामा कार्बोहाइड्रेट भएको खाना (उदाहरण, भात, चाउचाउ, मुछेको आलु) जस्ता केही सुख्खा खाना खानुहोस् र केही अमिलो पेयपदार्थ (उदाहरण, कागतीको जुस, प्लमको जुस) पिउने प्रयास गर्नुहोस्। धेरै बेरसम्म फ्राइ गरिएको वा चिल्लो खाना, लसुन र अन्य प्रजातिहरू नखानुहोस् र कफी नपिउनुहोस्।
- तपाईंले बिहान पहिला बिरामी महसुस गर्नुहुन्छ भने, आफूलाई विस्तारै उठ्ने समय दिनुहोस्। खाना खाएपछि तुरून्तै आफ्नो दाँत र जिब्रो नमाझ्नुहोस्। राम्रो भेन्टिलेसनका लागि झ्यालहरू खुला राख्नुहोस्। सकेसम्म पर्याप्त मात्रामा आराम गर्नुहोस् र सुत्नुहोस्। थकान महसुस गर्नाले बिमारी अझ खराब बनाउन सक्छ।
- विभिन्न प्रकारका खाना धेरै खानुभन्दा बारम्बार थोरै मात्रामा खाना खानुहोस्, जस्तै, प्रत्येक 2-3 घण्टामा। खाना बन्द नगर्नुहोस्। पेट भरिनबाट रोक्न खानाहरूको बीचमा पर्याप्त मात्रामा तरल पदार्थ पिउनुहोस्।
- धुम्रपान त्याग्नुहोस् र परिवारका सदस्यहरूलाई पनि धुम्रपान रोक्न अनुरोध गर्नुहोस्।
तपाईंलाई गम्भीर लक्षणहरू देखिएमा चिकित्सकले एन्टी-इमेटिक औषधिहरू निर्देशित गर्न सक्नुहुन्छ
मुटु पोल्ने
- गर्भावस्थाको अवधिमा यो हुनु सामान्य कुरा हो। भोजन नलीको स्फिनक्टरमा प्रोजेस्टेरोनको विश्राम प्रभावले भोजन नलीमा अम्लीय तरल पदार्थको रिफ्लक्स निम्त्याउँछ, जसले गर्दा चिडचिडाहट हुन र मुटु पोल्न सक्छ।
- आहारिय फ्याटले भोजन नलीको स्फिनक्टरलाई अझ कम गर्ने भएकाले फ्याटी आहरले अवस्थालाई अझ खराब बनाउँछ।
सुझावहरू
- पटक-पटक थोरै, कम-फ्याट भएका खानाहरू खानुहोस्। खानालाई राम्ररी चपाउनुहोस् र विस्तारै खानुहोस।
- मसालेदार खाना नखानुहोस्।
- खाना खाएपछि पल्टिने, झुक्ने र निहुरिने नगर्नुहोस्। बिस्तराको माथिको भाग बढाउनुहोस्। खुकुलो फिटिङ लुगाहरू लगाउनुहोस्।
- चिकित्सकको परामर्शबिना कुनै पनि एन्टासिड नलिनुहोस्।
कब्जियत
- यसले 10 देखि 40% गर्भवती महिलाहरूलाई प्रभाव पार्छ। प्रोजेस्टेरोनले आन्द्राको मांशपेशी टोन र कोलोनको गतिविधिलाई कम गर्छ। आन्द्राभुँडीको श्लेष्मल झिल्लीबाट पानीको अवशोषण बढाउने थप प्रभाव पनि हुन्छ।
सुझावहरू
- पानी, दूध, जुस वा सुपको रूपमा प्रत्येक दिन कम्तीमा 8 देखि12 कप तरल पदार्थ पिउनुहोस्। मनतातो र तातो तरल पदार्थ विशेषगरी सहयोगी हुन्छ।
- थप होल खन्नको ब्रेड र सेरल, सागसब्जी, फलफूल र सिमी, स्प्लिट मटर र मुसुरोको दाल जस्ता गेडागुडी खाएर फाइबरको सेवनलाई बढाउनुहोस्।
- हिँड्ने र पौडी खेल्ने जस्ता नियमित व्यायामका साथ सक्रिय जीवनयापनलाई कायम राख्नुहोस्।
- चिकित्सकहरूद्वारा निर्देशित गरिएका बाहेक सबै लेक्जेटिवको प्रयोग नगर्नुहोस्।
बारम्बार पिसाब लाग्ने
- यसले गर्भावस्थाको अवधिमा 50% सम्म मृगौलामा रगतको प्रवाहलाई बढाउँछ र मूत्र मार्गको नरम मांशपेशीमा प्रोजेस्टेरोनको विश्राम प्रभाव निम्त्याउँछ।
- यसबाहेक, गर्भवती महिलाको मूत्र मार्ग संक्रमणमा थप संवेदनशील हुन्छ। राम्रोसँग उपचार गरिएन भने, मूत्र मार्गको संक्रमणले नेफ्राइटिस र अपरिपक्क डेलिभरी निम्त्याउन सक्छ। तपाईंलाई बारम्बार पिसाब लाग्ने वा पिसाव गर्दा दुख्ने भएमा वा रगत बगेमा, तपाईंले छिट्टै चिकित्सा सुझाव-सल्लाह लिनुपर्छ।
सुझावहरू
- तपाईंले कहिल्यै पनि तरल पदार्थ पिउन छोड्नुहुँदैन किनभने पानी पिउन छोड्नाले मूत्र मार्गको संक्रमणको सम्भावनालाई बढाउन सक्छ।
- तपाईंलाई मूत्र मार्गको संक्रमण भएको अवस्थामा, तपाईंले चिकित्सकको निर्देशनहरू अनुसार एन्टीबायिटिकको कोर्स लिनुपर्छ।
- तपाईंलाई बारम्बार वा लगातार मूत्र मार्गको संक्रमण भएको छ भने, तपाईंले छिट्टै चिकित्सा परामर्श लिनुपर्छ। यो मूत्र मार्ग वा मृगौलाहरूको अन्तर्निहित संरचनात्मक समस्यासँग सम्बन्धित हुन सक्छ।