(Binago 03/2018)(Muling inilimbag 12/2019)

Matapos manganak, babalik ang sistema ng katawan ng mga babae sa kalagayan nito bago magbuntis. Karaniwang tumatagal ang panahong ito sa loob ng 6 na linggo at tinatawag na puerperium. Mahalaga ang wastong pangangalaga sa panahong ito. Dapat isagawa ang pagsusuri pagkatapos manganak matapos ang puerperium para masiguro ang kumpletong paggaling. Bukod dito, ito ang panahon para pag-usapan ng mag-asawa ang paraan ng kontrasepsyon para sa pagpaplano ng pamilya upang makamit ang magandang pundasyon para sa buhay ng pamilya sa hinaharap.

Ano ang lochia?

Babalik ang matris sa dati nitong laki bago magbuntis pagkatapos magsilang. Lumalabas mula sa puwerta ang nasayang na tisyu na tinatawag na lochia.

• Sa unang ilang araw hanggang 1 linggo, madami at mamula-mula ang dami ng lochia.
• Magiging kulay rosas ang kulay ng lochia at tatagal nang isa pang linggo.
• Sa huli magiging puti itong lumalabas at unti-unting mawawala.
• Karaniwan itong tumatagal ng 2 hanggang 6 na linggo para mawala ang lochia.
• Mapasisigla ng pagpapasuso na maglabas ng mas maraming hormon ang utak na tumutulong sa matris na umurong at bumalik sa normal nitong laki. Mapaiikli ang panahon ng paglalabas ng lochia. Gayunpaman, para sa mga sandali lamang nagpasuso, pagkatapos nilang magpasuso, maaaring magbago ang kulay ng lochia mula sa kulay rosas o puti pabalik sa pula bago ito unti-unting mawala.

Kailan dapat kumonsulta sa doktor?

Kung dumarami ang lochia at may mabahong amoy, o may lagnat at pananakit sa ibaba ng tiyan, dapat kumonsulta sa doktor para sa wastong eksaminasyon at pamamahala.

Kailan babalik ang mga regla?

• Karaniwang bumabalik ito 4-6 na linggo para sa mga inang hindi nagpapasuso. Para sa mga inang nagpapasuso sa kanilang mga sanggol, babalik ang regla kinalaunan.
• Kahit hindi pa bumabalik ang mga regla, dapat gumamit ng mapagkakatiwalaang kontrasepsiyon ang mag-asawa kapag magpapatuloy sila sa pagtatalik.

Bakit madalas ako umihi at may nararamdamang hapdi habang umiihi?

Maaaring sintomas ng impeksyon sa daanan ng ihi ang madalas na pag-ihi o mahapdi / nakapapasong pakiramdam habang umiihi, na hindi pangkaraniwan sa mga buntis. Mangyaring kumonsulta sa doktor kung mayroon kayo ng mga sintomas na ito.

Bakit maraming nanlalagas na buhok?

• Sa panahon ng pagbubuntis, maraming buhok ang nasa yugto ng pagtubo. Pagkatapos magsilang, nagbabago ang kondisyon at babalik ang buhok sa yugto ng pahinga. Kaya naman mukhang maraming buhok ang nalalagas.
• Tumatagal ang kondisyong ito sa loob ng 4 hanggang 20 linggo pagkatapos magsilang. Ganap itong gagaling sa loob ng 6 na buwan pagkatapos magsilang nang walang anumang paggamot. Kaya hindi kailangang mag-alala.
• Hindi gaanong magiging markado ang pagkalagas ng buhok sa mga sunud-sunod na pagbubuntis.

Ano ang payo sa pagdidiyeta pagkatapos magsilang?

• Dapat magpanatili ng balanseng diyeta at pumili ng pagkain mula sa limang pangunahing grupo ng pagkain gaya ng gatas at mga alternatibo, karne, isda, mga itlog at mga alternatibo (kabilang ang beans), mga gulay, prutas at mga butil (kanin, noodles at tinapay). Pahihintulutan ang mga ina na makabawi ng lakas mula sa pagsisilang ng sapat na dami mula sa limang pangunahing grupo ng pagkain na ito at ihahanda siya para sa pagpapasuso.
• Dahil maaaring mura pa ang aktibidad ng atay ng mga bagong silang na sanggol, dapat iwasan ng mga inang nagpapasuso ang pag-inom ng anumang gamot na hindi ipinapayo ng doktor.

Paano gamutin ang sugat sa perineum?

• Linisin ang sugat pagkatapos umihi at dumumi gamit ang shower.
• Mapapabilis ng madalas na pagpapalit ng napkin at pagpapanatili ng kalinisan ng sarili ang paggaling ng sugat.
• Kung bumukas ang sugat o may mga palatandaan ng impeksyon, kumonsulta sa doktor.

Paano gamutin ang sugat sa tiyan?

• Kung walang palatandaan ng pagbuka o impeksyon matapos alisin ang tahi, maaari nang maligo at mag-shower gaya ng dati.
• Kung namumula, namamaga, mainit, kumikirot, o may lumalabas na likido sa sugat, dapat kumonsulta agad sa doktor para sa wastong eksaminasyon at pamamahala.

Kailan maaaring ipagpatuloy ang pagtatalik matapos magsilang?

• Pagkatapos magsilang, kailangan ng katawan ng kaunting panahon para bumalik ito sa dating kalagayan bago magbuntis. Ang yugtong ito, na tinatawag na puerperium, ay karaniwang tumatagal nang 6 na linggo.
• Kapag natapos na ang puerperium, mawawala na ang lochia, babalik na sa natural na laki ang matris, gagaling ang lining ng matris, magsasara ang cervix, babalik sa normal ang lamad ng puwerta at maghihilom ang sugat sa tiyan o perineum. Sa panahong ito, maaari nang ipagpatuloy ang pakikipagtalik kung handa na ang emosyon at katawan ng ina.

Ano ang dapat tandaan sa pagpapatuloy ng pagtatalik?

• Kapag ipagpapatuloy ang pakikipagtalik matapos magsilang, makararanas kung minsan ang ina ng panunuyo sa kanyang puwerta pati na rin ng banayad na kirot o kakaibang pakiramdam sa perineum. Karamihan sa mga dahilan ay sikolohikal. Unti-unti siyang masasanay dito matapos ang ilang pagtatalik at natural na mawawala ang mga kawalang-ginhawa na ito.
• Dapat iwasan ang mga sobrang malakas na pagkilos at malalim na pagpasok sa maagang pagpapatuloy ng pagtatalik. Dapat unahin kung ano ang mabuti sa pakiramdam ng ina.
• Dapat humingi ng medikal na pagsusuri kung mayroong pagdurugo, pagkirot o kung nahihirapan habang nagtatalik.

Mapupunit ba ang sugat ng mga gawaing seksuwal pagkatapos manganak?

• Sa pangkalahatan, gagaling na ang sugat sa perineum matapos ang puerperium. Kaya hindi magreresulta sa pagbuka ng sugat ang pagtatalik.

Kailan dapat gumamit ng kontrasepsyon?

Bagama’t hindi pa karaniwang magsisimula ang obulasyon sa unang 4 na linggo matapos magsilang, para maiwasan ang pagbubuntis, dapat gumamit ang mag-asawa ng mapagkakatiwalaang kontrasepsyon sa sandaling ipagpatuloy nila ang pagtatalik. Nagbibigay ang mga Maternal & Child Health Centre ng propesyonal na payo sa kontrasepsyon sa mga babae.